Toshkent, O‘zbekiston (UzDaily.uz) — YouTube platformasidagi kontentni monetizatsiya qilish orqali o‘zbekistonlik blogerlar yiliga taxminan 30–50 million dollar daromad olish imkoniyatiga ega. Bu mamlakat yalpi ichki mahsulotiga taxminan 0,1%gacha qo‘shimcha o‘sish qo‘shishi mumkin.

Iqtisodiy tadqiqotlar va islohotlar markazi (ITIM) maʼlumotlariga ko‘ra, YouTube monetizatsiya xizmati dunyo bo‘yicha 108 ta mamlakatda faol, ammo Markaziy Osiyo davlatlari orasida bu xizmat hozircha faqat Qozog‘istonda mavjud.

Hozirgi paytda O‘zbekistondagi kreativ industriya sohasida taxminan 9,6 mingta korxona faoliyat yuritmoqda, ularda 84 mingga yaqin kishi mehnat qilmoqda. 2030 yilgacha mamlakat iqtisodiyotida kreativ iqtisodiyot ulushini 5%ga yetkazish strategik maqsad qilib belgilangan.

ITIM tahliliga ko‘ra, monetizatsiya xizmati yo‘lga qo‘yilishi mahalliy reklama bozori uchun katta rag‘bat bo‘ladi. 2024 yilda O‘zbekistondagi reklama bozori hajmi 2,1 trln so‘m etib belgilangan bo‘lib, shundan 29% raqamli reklamaga, 20% tashqi reklamaga, 51% esa televideniyega to‘g‘ri keladi.

Monetizatsiya mahalliy blogerlarning daromadini oshiradi, bu esa original kontent yaratuvchilar sonining ko‘payishiga va butun kreativ sohaning rivojlanishiga xizmat qiladi.

Biroq bu xizmatni yo‘lga qo‘yishda bir qancha muammolar mavjud. Ulardan biri — fuqarolarning shaxsiy maʼlumotlarini faqat O‘zbekiston hududida joylashgan serverlarda saqlash talabidir.

Shuningdek, mualliflik huquqlarining yetarlicha himoya qilinmagani ham jiddiy to‘siq bo‘lib qolmoqda. Noxolis kontent, ayniqsa film va musiqa asarlarining noqonuniy nusxalari tarqalishi mualliflarni yangi mahsulot yaratishdan to‘sib qo‘yadi.

Litsenziyalangan distribyutorlar yetishmasligi ham holatni yana-da og‘irlashtirmoqda.

Yana bir to‘siq — kontentning avtomatik moderatsiyasining samarasizligidir. Platforma algoritmlari o‘zbek tilidagi nutqni, uning dialektlar xilma-xilligi tufayli, yaxshi tanimaydi. Buning uchun esa audio maʼlumotlar yig‘ilishi, Google bilan hamkorlik va til texnologiyalarini rivojlantirish talab etiladi.

Shu bilan birga, to‘lov tizimlari masalasi ham muhim. Mamlakatda Visa, Mastercard va UnionPay faol bo‘lsa-da, PayPal va Stripe kabi xalqaro to‘lov xizmatlari O‘zbekistonda ishlamaydi.

Mutaxassislar ushbu muammolarni hal etish uchun qonunchilikni modernizatsiya qilish, bulutli infratuzilmani rivojlantirish va xalqaro hamkorlikni kengaytirishni taklif qilmoqdalar. Bu esa mamlakatda raqamli kontentni to‘liq monetizatsiya qilish uchun qulay muhit yaratishi mumkin.