Toshkent, O‘zbekiston (UzDaily.uz) — 2025 yil 1 mart holatiga ko‘ra, O‘zbekistonda 4,78 million nafar o‘zini o‘zi band qilgan fuqaro ro‘yxatdan o‘tgan. Fevral oyida ularning soni 173 ming kishiga oshdi, o‘tgan yilning shu davriga nisbatan o‘sish 81,8% (+2,1 mln) ni tashkil etdi. Bu haqda Soliq qo‘mitasi matbuot xizmati maʼlum qildi.

O‘zini o‘zi band qilganlar soni bo‘yicha yetakchilik Samarqand viloyatiga tegishli — bu yerda 539,8 ming kishi ro‘yxatdan o‘tgan. Keyingi o‘rinlarda Toshkent viloyati (469,7 ming) va Qashqadaryo viloyati (466,7 ming) joylashgan. Yurtimiz poytaxti beshinchi o‘rinni egallab, 428,6 ming o‘zini o‘zi band qilgan fuqarolarga ega. U Andijon viloyatidan (432,2 ming) ortda qolgan bo‘lsa-da, Farg‘ona (427,9 ming) va Namangan (420,5 ming) viloyatlaridan oldinda.

Eng ko‘p o‘zini o‘zi band qilganlar maishiy xizmatlar sohasida faoliyat yuritmoqda — 2,02 million kishi, bu o‘tgan yilga nisbatan 92,8% ko‘p. Ikkinchi o‘rinni qishloq xo‘jaligi egallab, bu sohada 1,23 million kishi ishlaydi (+75,7%). Uchinchi o‘rinda ijtimoiy soha bo‘lib, unda 504,7 ming kishi band (+57,7%).

Shaxsiy yo‘lovchi tashish sohasida 737 mingdan ortiq o‘zini o‘zi band qilgan fuqaro mehnat qilayotgan bo‘lib, ularning 75,9 ming nafari 2025 yilning ilk ikki oyida ro‘yxatdan o‘tdi. Sanoat sohasida o‘zini o‘zi band qilganlar soni 64,8% ga oshib, 437,9 ming kishiga yetdi. Isteʼmol tovarlari ishlab chiqarish va xizmat ko‘rsatish sohasida ularning soni ikki barobarga oshib, 453 mingga yetdi. IT sohasida esa 129,3 ming o‘zini o‘zi band qilgan shaxs ro‘yxatdan o‘tgan (+91%).

Ayollarning ulushi 42%, erkaklarning ulushi esa 58% ni tashkil etadi.

2022 yil 1 sentyabrdan boshlab o‘zini o‘zi band qilgan fuqarolar yo‘lovchi tashish faoliyatini amalga oshirish huquqiga ega bo‘ldi. Buning uchun ular o‘zini o‘zi band qilganlikni rasmiylashtirib, Davlat xizmatlari markazi yoki Yagona portal orqali ruxsatnoma olishi va yig‘im to‘lashi kerak. Shaxsiy izvozchilar soliqlardan ozod qilingan, biroq istaklariga ko‘ra har yili 1 BHM miqdorida ijtimoiy soliq to‘lab, mehnat stajini ko‘paytirish va pensiya to‘lovlariga daʼvogarlik qilishlari mumkin.

2023 yil noyabrda o‘zini o‘zi band qilganlar uchun ruxsat etilgan faoliyat turlari sezilarli darajada kengaydi, jumladan, kiyim-kechak tikish, atlas ishlab chiqarish, biser bilan bezak berish va bolalar mahsulotlarini tayyorlash kabi sohalar ham qo‘shildi.

2025 yil yanvar oyidagi yig‘ilishda prezident o‘zini o‘zi band qilganlarga taksi sohasida doimiy ishlashga ruxsat berishni buyurdi. Ilgari bu vaqtinchalik tartib bo‘lib, 2024 yilning oxirida tugagan edi.

Shu bilan birga, 2026 yildan boshlab o‘zini o‘zi band qilganlar uchun ruxsat etilgan faoliyat turlari qisqartiriladi.