Toshkent, O‘zbekiston (UzDaily.uz) — Samarqandda bo‘lib o‘tgan Xalqaro iqlim forumida Xalqaro qayta tiklanuvchi energiya manbalari agentligi (IRENA) bosh direktori Franchesko La Kamera dasturiy nutq bilan ishtirok etdi. Uning so‘zlari Markaziy Osiyoning energetik o‘tish jarayonidagi rolini va bu jarayonni tezlashtirish zarurligini alohida taʼkidladi.

Franchesko La Kamera taʼkidlashicha, 2025 yil Parij kelishuvi qabul qilinganiga 10 yil to‘ladi, biroq shunga qaramay, «qayta tiklanuvchi energiya sohasidagi sezilarli o‘sishga qaramay, umumiy saʼy-harakatlar iqlim maqsadlariga erishish uchun hanuz yetarli emas».

U Markaziy Osiyo davlatlarining iqlim maqsadlariga bo‘lgan tobora ortayotgan sodiqligini alohida qayd etdi: «Bugun mintaqada milliy miqyosda belgilangan hissalar yangilanmoqda, barqaror rivojlanish va dekarbonizatsiya strategiyalari qabul qilinmoqda – bular hammasi jiddiy niyatlardan dalolat».

IRENA rahbari mintaqa iqlimiga bog‘liq muammolarga eʼtibor qaratdi: «Muzliklarning erishi, keskin haroratlar, suv tanqisligi — bularning barchasi inson salomatligi, qishloq xo‘jaligi, infratuzilma va gidroenergetikaga bevosita taʼsir ko‘rsatmoqda».

Franchesko La Kamera eslatib o‘tdiki, COP28 (Dubay) sammitida dunyo hamjamiyati 2030 yilga qadar qayta tiklanuvchi energiya quvvatlarini uch baravarga — 11,2 TVtgacha oshirish va energo samaradorlikni ikki baravar oshirish bo‘yicha kelishuvga erishgan. Ammo:

«Bu maqsadlarga erishish uchun yillik o‘sish surʼati 16,4% bo‘lishi kerak — hozirgi 8,1% bilan bu yetarli emas».

IRENA rahbari uchta asosiy yo‘nalishni ko‘rsatdi:

• Infratuzilmani rivojlantirishni jadallashtirish
• Normativ-huquqiy muhitni isloh qilish
• Institutsional mexanizmlarni mustahkamlash

Franchesko La Kamera Markaziy Osiyoda qayta tiklanuvchi energetikani jadal rivojlantirish bo‘yicha hamkorlik (APRECA) tashabbusini alohida taʼkidladi. Bu tashabbus COP29 mezboni — Ozarbayjon bilan hamkorlikda yo‘lga qo‘yilgan bo‘lib: «APRECA investitsiyalarni ko‘paytirish, bilim almashish va mintaqadagi iqtisodiyotlarni transformatsiya qilishga yo‘l ochadi».

U, shuningdek, yaqin haftalarda IRENAning "Markaziy Osiyo va Janubiy Kavkazda yashil vodorod rivoji" bo‘yicha tahliliy hisoboti eʼlon qilinishi haqida xabar berdi.

Franchesko La Kamera nutqini quyidagicha yakunladi: «Markaziy Osiyo yashil sanoatlashuv markaziga aylanishi, yashil vodorod ishlab chiqarishi, strategik minerallarni barqaror o‘zlashtirishi va yangi avlod ish o‘rinlarini yaratishi mumkin. Biz birgalikda toza, adolatli va barqaror energetik kelajak yarata olamiz».